„Sztuka konsumpcyjna” Natalii LL na Liście Polskiego Dziedzictwa Filmowego

Z ogromną radością i dumą pragniemy poinformować, że „Sztuka konsumpcyjna” Natalii LL została oficjalnie wpisana na Listę Polskiego Dziedzictwa Filmowego. To dla nas, jako Fundacji ZW opiekującej się dorobkiem artystki, niezwykłe wyróżnienie.

Lista, stworzona z inicjatywy Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego (FINA) z okazji 70-lecia jej istnienia, to znacznie więcej niż ranking. Jej celem jest wyróżnienie filmów, które w fundamentalny sposób współtworzyły polską kulturę, wyobraźnię i pamięć zbiorową.

Jak podkreślają twórcy, Lista jest spełnieniem wizji Bolesława Matuszewskiego (pioniera kina), który już w 1898 roku postulował, by ruchome obrazy stały się „nowym źródłem historii”. Znajdują się na niej dzieła kanoniczne, fabuły, dokumenty, animacje, a także – co dla nas kluczowe – dzieła eksperymentalne.

Tworzona w latach 1972–1975 seria filmów i fotografii Natalii LL jest jednym z najbardziej ikonicznych dzieł polskiej sztuki powojennej. Artystka, rejestrując modelki (w tym siebie samą) w zmysłowy sposób konsumujące banany, parówki czy paluszki, podjęła przełomową grę z kliszami reklamy i kultury masowej.

W realiach PRL-u, pozornego „luksusu” epoki Gierka i wszechobecnej propagandy sukcesu, praca ta była aktem radykalnym, ponieważ przełamywała tabu dotyczące kobiecej cielesności i seksualności, ukazując ją w sposób afirmatywny, a nie podporządkowany tradycyjnym rolom. Była gestem emancypacji – sprzeciwem wobec wizualnych wzorców i oczekiwań narzucanych kobietom, jak również uruchomiła krytyczny dystans wobec konsumpcjonizmu i schematów, w jakich postrzegano erotykę.

Choć początkowo wywołała skandal i funkcjonowała głównie w zamkniętym obiegu artystycznym, dziś „Sztuka konsumpcyjna” uznawana jest na całym świecie za dzieło prekursorskie dla polskiej sztuki feministycznej i kluczową wypowiedź na temat kultury wizualnej bloku wschodniego.

Obecność „Sztuki konsumpcyjnej” na Liście Polskiego Dziedzictwa Filmowego to piękne potwierdzenie jej statusu jako pracy, która nie tylko dokumentuje swój czas, ale staje się trwałym punktem odniesienia dla kolejnych pokoleń, inspirując do refleksji nad sztuką, historią i społeczeństwem.